ประวัติจังหวัดสตูล
ประวัติ
ความเป็นมาของจังหวัดสตูลในสมัยก่อนกรุง ศรีอยุธยา
และในสมัยกรุงศรีอยุธยาไม่ปรากฏหลักฐานกล่าวไว้ ณ ที่ใด
สันนิษฐานว่าในสมัยนั้น ไม่มีเมืองสตูล คงมีแต่หมู่บ้านเล็ก ๆ
กระจัดกระจายอยู่ตามที่ราบชายฝั่งทะเลใน
สมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ สตูลเป็นเพียงตำบลหนึ่งอยู่ในเขตเมืองไทรบุรี
ฉะนั้นประวัติความเป็นมาของจังหวัดสตูล
จึงเกี่ยวข้องกับเรื่องราวของเมืองไทรบุรี
ดังปรากฎในหนังสือพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๒ ว่า "ตาม
เนื้อความที่ปรากฏดังกล่าวมาแล้ว ทำให้เห็นว่าในเวลานั้น
พวกเมืองไทรเห็นจะแตกแยกกันเป็นสองพวก คือ พวกเจ้าพระยาไทรปะแงรันพวกหนึ่ง
และพวกพระยาอภัยนุราชคงจะนบน้อมฝากตัวกับเมืองนครศรีธรรมราช
โดยเฉพาะเมื่อพระยาอภัยนุราชได้มาเป็นผู้ว่าราชการเมืองสตูล
ซึ่งเขตแดนติดต่อกับเมืองนครศรีธรรมราช
พวกเมืองสตูลคงจะมาฟังบังคับบัญชาสนิทสนมข้างเมืองนครศรีธรรมราชมากกว่า
เมืองไทร แต่พระยาอภัยนุราชว่าราชการเมืองสตูลได้เพียง ๒ ปี
ก็ถึงแก่อนิจกรรม ผู้ใดจะได้ว่าราชการเมืองสตูล
ต่อมาในชั้นนั้นหาพบจดหมายเหตุไม่
แต่พิเคราะห์ความตามเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นภายหลัง
เข้าใจว่าเชื้อพระวงศ์ของพระอภัยนุราช (ปัศนู)
คงจะได้ว่าราชการเมืองสตูลและฟังบังคับบัญชาสนิทสนมกับเมืองนครศรีธรรมราช
อย่างครั้งพระยาอภัยนุราชหรือยิ่งกว่านั้น"เรื่อง
เกี่ยวกับเมืองสตูลยังปรากฎในหนังสือพงศาวดาร เมืองสงขลา
แต่ข้อความที่ปรากฎบางตอนเกี่ยวกับชื่อผู้ว่าราชการเมืองสตูล
ไม่ตรงกับพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๓
ประวัติเกี่ยวกับเมืองสตูลในการจัดรูปแบบการปกครองเมือง
ตามระบอบมณฑลเทศาภิบาลว่า ในปี พ.ศ. ๒๔๔๐ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ
ให้รักษาเมืองไทรบรี เมืองเปอร์ลิส และเมืองสตูลเป็นมณฑลเทศาภิบาล เรียกว่า
"มณฑลไทรบุรี" โปรดเกล้าฯ
ให้เจ้าพระยาไทรบุรีรามภักดี เจ้าพระยาไทรบุรี (อับดุลฮามิต)
เป็นข้าราชการเทศาภิบาลมณฑลไทรบุรี
เมืองสตูลได้แยกจากเมืองไทรบุรีอย่างเด็ดขาด
ตามหนังสือสัญญาไทยกับอังกฤษเรื่องปักปันเขตแดนระหว่างไทยกับสหพันธรัฐมาลา
ยู ซึ่งลงนามกันที่กรุงเทพฯ เมื่อวันที่ ๑๐ มีนาคม ร.ศ.๑๒๗ (พ.ศ. ๒๔๕๒)
จากหนังสือสัญญานี้ยังผลให้ไทรบุรีและปลิสตกเป็นของอังกฤษ
ส่วนสตูลคงเป็นของไทยสืบมาจนถึงปัจจุบันเมื่อ
ปักปันเขตแดนเสร็จแล้ว
ได้มีพระราชโองการโปรดให้เมืองสตูลเป็นเมืองจัตวารวมอยู่ในมณฑลภูเก็ต
เมื่อวันที่ ๖ สิงหาคม ร.ศ.๑๒๘ (พ.ศ. ๒๔๕๓)ใน
ปีพุทธศักราช ๒๔๗๕ ประเทศไทยเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบประชาธิปไตย
เมืองสตูลก็มีฐานะยกเป็นจังหวัดหนึ่งอยู่ในราชอาณาจักรไทยสืบต่อมาจนถึง
กระทั่งทุกวันนี้คำว่า"สตูล" มาจากคำภาษามาลายูว่า "สโตย" แปลว่ากระท้อน อันเป็นผลไม้ชนิดหนึ่งที่ขึ้นอยู่ชุกชุมในท้องที่เมืองนี้ ซึ่งต่อมาได้รับการตั้งสมญานามเป็นภาษามาลายูว่า "นคร สโตยมำบังสการา (Negeri Setoi Mumbang Segara) " หรือแปลเป็นภาษาไทยว่า สตูล เมืองแห่งพระสมุทรเทวา ดังนั้น "ตราพระสมุทรเทวา" จึงกลายเป็นตราหรือสัญลักษณ์ของจังหวัดมาตราบเท่าทุกวันนี้จังหวัด
สตูล แม้จะอยู่รวมกับไทรบุรีในระยะเริ่มแรกก็ตาม
แต่จังหวัดสตูลก็เป็นจังหวัดที่มีดินแดนรวมอยู่ในประเทศไทยตลอดมา ระยะแรก ๆ
จังหวัดสตูล แบ่งเขตการปกครองออกเป็น ๒ อำเภอ กับ ๑ กิ่งอำเภอ คือ
อำเภอมำบัง อำเภอทุ่งหว้า และกิ่งอำเภอละงู
ซึ่งอยู่ในการปกครองของอำเภอทุ่งหว้า ต่อมาปี พ.ศ. ๒๔๘๒
ได้เปลี่ยนชื่ออำเภอมำบังเป็นอำเภอเมืองสตูล สำหรับอำเภอทุ่งหว้า
ซึ่งในสมัยก่อนนั้นเจริญรุ่งเรืองมาก มีเรือกลไฟจากต่างประเทศติดต่อ
ไปมาค้าขายและรับส่งสินค้าเป็นประจำ สินค้าสำคัญของอำเภอทุ่งหว้า คือ
"พริกไทย" เป็นที่รู้จักเรียกตามกันในหมู่ชาวต่างประเทศว่า"อำเภอสุไหวอุเป "
ต่อมาเมื่อประมาณปี พ.ศ. ๒๔๕๗
การปลูกพริกไทยของอำเภอทุ่งหว้าได้ลดปริมาณลง
ชาวต่างประเทศที่เข้ามาทำการค้าขายต่างพากันอพยพกลับไปยังต่างประเทศ
ราษฎรในท้องที่ก็พากันอพยพไปหาทำเลทำมาหากินในท้องที่อื่นกันมาก
โดยเฉพาะได้ย้ายไปตั้งหลักแหล่งที่กิ่งอำเภอละงูมากขึ้น
ทำให้ท้องที่กิ่งอำเภอละงูเจริญขึ้นอย่างรวมเร็ว และในทางกลับกัน
ทำให้อำเภอทุ่งหว้าซบเซาลงครั้ง
ถึง พ.ศ. ๒๔๗๓ ทางราชการพิจารณาเห็นว่ากิ่งอำเภอละงูเจริญขึ้น
มีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่นกว่าอำเภอทุ่งหว้า
จึงได้ประกาศยกฐานกิ่งอำเภอละงูเป็นอำเภอ เรียกว่า อำเภอละงู
และยุบอำเภอทุ่งหว้าเดิมเป็นกิ่งอำเภอทุ่งหว้า เรียกว่า กิ่งอำเภอทุ่งหว้า
ขึ้นอยู่ในการปกครองของอำเภอละงู ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๑๖
กิ่งอำเภอทุ่งหว้าจึงได้รับสถานะเดิมกลับคืนมาเป็นอำเภอทุ่งหว้า
ปัจจุบันจังหวัดสตูล แบ่งการปกครองออกเป็น ๖ อำเภอ ๑ กิ่งอำเภอ คือ
๑. อำเภอเมืองสตูล
๒. อำเภอละงู
๓. อำเภอควนกาหลง
๔. อำเภอทุ่งหว้า
๕. อำเภอควนโดน
๖. อำเภอท่าแพ
๗. อำเภอมะนัง
|
|
|
ธงประจำ จังหวัดสตูล
คำ ขวัญประจำจังหวัด: "สตูล สงบ สะอาด ธรรมชาติบริสุทธิ์" |
|
|
 ดอกไม้ ประจำจังหวัด: " ดอกกาหลง"
เดิมคือดอก กระดังงา ตามความคิดของพระยาสมันตรัฐบุรินทร์(ตุ๋น บินอับดุลลาห์)โดยมีเหตูผลตามคุณสมบัติคือ
|
|
๑ กลีบดอกสวยงาม ๒ ก้านดอกแข็งแรงทนทานไม่ร่วงลงดินง่าย ๓ กลิ่นหอมจัดทวนลม ๔ ทำบุหงารำไปได้ดีกว่าดอกไม้ชนิดอื่นในท้องถิ่น |
|
แต่ก็ถูกเปลี่ยนตามความคิดของหัวหน้าส่วนราชการในการประชุม คราวเดียวกับการเปลี่ยนต้นไม้ประจำเมือง
|
|
หัวหน้าส่วนบางคนที่เป็นคนจังหวัดสตูลก็คัดค้านแต่ผลสุด
ท้ายก็ถูกเปลี่ยนเป็นดอกกาหลงมาจนทุกวันน ี้ทั้งข้อ ๑ และ ๒
ไม่มีหลักฐานอ้างอิงเป็นทางการ แต่เป็นที่ทราบกันโดยทั่วไป
ในสมัยนั้นทั่วทั้งเมืองจะมีต้นกระดังงา(ไทย) งอกงามหลายจุด เช่น
หลังมัสยิดอากีบี หน้าจวนผู้ว่าราชการจังหวัดสตูลและกระดังงาจีน(กลีบหนา)
ก็มีการปลูกกันทั่วไปเช่นเดียวกับต้นสายหยุด ซึ่งยังนิยมปลูกจนทุกวันนี้
สำหรับเอกสารอ้างอิงคงสูญหายหรือไม่มีใครเก็บไว้ แต่ประชาชนทั่วไปทราบดี
ส่วนดอกกาหลงนั้นไม่มีใครรู้จักโดยเฉพาะคนสตูลดั้งเดิม
|
|
|
 ต้นไม้ ประจำจังหวัด: ต้นหมากพลูตั๊กแตน |
|
เนื่องจากชื่อสตูล เพี้ยนมาจากภาษามาลายู คือ “Setol”หรือ “Setul” จากรากศัพท์ ภาษากรีก “Santul” แปลว่า “กระท้อน”
|
| ผลไม้ลือชื่อของไทย |
|
ในสมัย นายหิรัญ ศิษฎิโกวิท เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดสตูล หัวหน้าส่วนป่าไม้ร่วมกับสรรพากรจังหวัดได้เสนอเปลี่ยนต้นไม้
|
|
ประจำเมืองในที่ประชุมประจำเดือนหัวหน้าส่านโดยกำหนดต้น
กระซิกหรือมากพลูตั๊กแตนเป็นตัวตั้ง แต่มีผู้คัดค้าน มติวันนั้นจึงไม่มี
แต่ต่อมาจังหวัดมีหนังสือเวียนพร้อมชื่อต้นไม้หลายชนิดถึงหัวหน้าส่วนให้
เลือกต้นไม้ที่ควรเป็นต้นไม้ประจำเมืองแทนต้นกระท้อน
|
|
ปรากฏว่ามีผู้เลือกต้นกระซิกมากกว่าต้นไม้ชนิดอื่น “ต้นกระซิก”
จึงกลายเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดสตูลตั้งแต่บัดนั้น
ซึ่งชาวสตูลที่ได้รับการศึกษาและเป็นคนดั้งเดิมยังคงความแปลกใจมาจนทุก
วันนี้
|
|
สี้ประจำจังหวัด: เขียว - เหลือง
|
|
ปรากฏมาแต่ดั้งเดิมที่ผู้รู้บอกว่าเป็นสีของการศึกษา จึงใช้เป็นสีประจำของโรงเรียนประจำจังหวัดด้วย ตามที่ได้ยินมานั้น
|
|
จะเห็นได้ว่าสีเขียวมีความหมายถึงความเขียวขจีของพฤกษาโดย
ทั่วไปดูร่มรื่น ร่มเย็น อันหมายถึงความสงบร่มเย็นเป็นสุขของชาวสตูล
ส่วนสีเหลืองนั้นหมายถึง สีของกษัตริย์
หรือเจ้าเมืองซึ่งได้ทำประโยชน์แก่ท้องถิ่นนี้มาโดยตลอด
แต่มาภายหลังมีผู้ให้ความหมายเพิ่มเติมว่าเป็นสีแห่งธรรมะ
ทั้งพุทธและอิสลาม ซึ่งอยู่รวมกันอย่างสมานฉันท์ตั้งแต่บรรพกาล
|
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น